گاهی پدر و مادرها فکر می کنند به عنوان والدین کودک تنها وظیفه شان خوشحال کردن و سرگرم کردن کودک است. مثلا اگر فرزندم چیزی خواست مثلا تماشای یک انیمیشن ما باید بی چون و چرا قبول کنیم در حالیکه وظیفه ما پرورش انسانی مسئول، توانا و بافکر است. انتخاب کارتون های مناسب سن و جنس کودک ما مشخصا به عهدۀ ماست نه هیچ کس دیگر، بنابراین لازم است برای انتخاب کارتون مناسب خودتان اقدام کنید و وارد بررسی شوید. این را هم در نظر بگیرید که راحتترین راه جمع کردن بساط تلویزیون از خانه است ولی همین هم در دراز مدت باعث آسیب فرزند شما خواهد شد. می پرسید چرا؟ چون کودک شما در هزارۀ سوم زندگی می کند، در عصر دیجیتال و تکنولوژی. در عصری که کرونا باعث شد همۀ کودکان دست به گوشی و تبلت بشوند؛ پس زندگی به سبک جمع کردن تلویزیون در این زمانه جواب نمی دهد. بنابراین لازم است کودک تا حدی این برنامه ها را ببینید و آشنایی داشته باشد وگرنه از گروه همسالان و همبازی هایش جدا می افتد.

این دیدن و آشنا شدن با دنیای انیمیشن ها و همینطور بازی های رایانه ای به معنای رها کردن کودک در این دنیای هزار و یک رنگ نیست بلکه به معنای تلاش شما برای انتخاب موارد مناسب برای فرزندتان با توجه به سن و جنسیت و روحیات کودک و البته ارزهاش های خانوادگی و فرهنگی شماست.

چرا کودک انیمیشن ببیند؟

پرستو علی‌عسگرنجاد، کارشناس و تحلیل‌گر انیمیشن نیز همین دیدگاه را داشته و معتقد است: “هنر، ‌زبان مشترک و پیونددهنده نسل‌هاست و مقابله با همین زبان هنری مشترک، ‌نزاعی بیهوده است و به جای آن باید چارچوب و قاب‌بندی برای کودکان‌مان تعریف کرده و در همه این مراحل، ‌پرچم فکری و عقیدتی‌مان را هم در دست داشته باشیم”.

واقعیت این است که آموزه های اخلاقی را صرفا سر کلاس درس نمی توان به کودک آموخت بلکه نیاز است در همۀ سرگرمی ها ردی از آن باشد.. در بازی های فکری و رومیزی، بازیهای رایانه ای و بازی های حرکتی، در دیدن کارتون و انیمیشن. اگر تجربۀ خودتان از کودکی و دیدن کارتون ها را یک دور در ذهنتان مرور کنید می بینید خیلی از خصلت هایی که الان بیشتر هم نسلی هایتان دارند اثر انیمیشن هایی با موضوعات تقریبا یکسان است که در دوران کودکی دیده اید؛ معمولاکودکی یتیم و فقیر با مشکلات فراوان که البته با تلاش و کوشش زیاد می تواند از پس خودش بر بیاید، در واقع سختکوشی و ناامید نشدن از سختی های زمانه که با توجه به مشکلات و سختی های دهه شصت کاملا هماهنگی داشت و شاید حتی نیاز بود به کارتون هایی که تشویق کند به صبوری و تلاش. این انیمیشن ها شما و هم نسلانتان را مثل نخ تسبیح به هم وصل میکند حتی اگر در دورترین فاصله فکری باشید و این برای هر جامعه ای یک نیاز ضروری است که اعضایش با دیدگاه های متفاوت در یک نقطۀ مشترک به هم می رسند.

همینطور دیدن شکل ها و اسباب بازی های متفاوت در کارتون ها فکر کودک را برای طراحی وخلاقیت باز می کند و به او ایده میدهد. چون کودک سر نخ را می گیرد و آن را در ذهنش دنبال می کند و شروع به انجام کارهای جدید می کند.

چه چیزهایی ببیند؟

از آنجا که اکثر انیمیشن های موجود در بازار، محصول کمپانی های بزرگ هالیوودی و یا شرقی هستند که در خیلی از موارد اختلافات فرهنگی و یا ارزش های متضاد با خانوادۀ ما دارند و در پس هر فیلم و اثری هزارن هدف و ارزش سیاسی و فرهنگی مورد نظر خودشان را دنبال می کنند تا به خورد مخاطب بدهند، ما والدین باید فیلتر مناسبی باشیم برای ارزیابی آثاری که قرار است کودکمان تماشا کند چون ذهن کودک یک صفحۀ سفید است که هیچ فیلتر و تصفیه ای ندارد و شما تنها مرجع رسیدگی به این مسئله هستید.

چه کنیم؟

 در اولین گام برای انتخاب کارتون مناسب سن و جنسیت کودکمان باید رده بندی سنی مشخص شده برای این اثر را ببینیم که اصلا مناسب سن کودک ما هست یا نه. ولی این آغاز راه است چون ما فرزندمان را بهتر از هر کسی می شناسیم پس لازم است در گام بعدی نقدهای انیمیشن مورد نظر را هم ببینیم و در نهایت باید خودمان یک دور فیلم را ببینیم بعد برای کودکمان بگذاریم، به خاطر همان مسئله تضاد فرهنگی که گفتیم.

گاهی رده سنی که برای اثری مشخص می کنند با توجه به ارزشهای خانوادۀ ما نادرست است و محتوای خیلی بزرگسالانه از نظر جنسی یا عاطفی دارد یا برای کودک ما خیلی خشن محسوب می شود که این مسئله را جز با دیدن خود انیمیشن نمی توان دریافت. همانقدر که انیمیشن هایی با موضوعاتی ورای خط قرمزهای ما تولید می شود به همان میزان هم می توان انیمیشن هایی با محتوای انسان دوستانه و شاد، و مناسب برای کودکمان پیدا کنیم.

برای دیدن نقد و تحلیل ها هم باید حواسمان باشد که نظر تحلیل گرانی که نظام فکریشان با ما یکیست را بیشتر مورد نظر قرار دهیم چون آنها ما را به سمت حلقۀ امن هدایت می کنند.

در این دیدن ها و تحلیل ها هدف این است که شما خودتان به یک مرامنامۀ ذهنی برای خانواده تان دست یابید. و این هم برای هر خانواده و هر کودکی می تواند متفاوت باشد. ممکن است طبق ارزش خانواده شما دیدن یک انیمیشن با خشونت متوسط مجاز باشد و برای خانوادۀ دیگری دیدن هرگونه خشونت در انیمیشن خط قرمز باشد پس نمی توانید صرفا از افراد مختلف با نظام های فکری و ارزشی متفاوت نظر خواهی کنید و هرچه را بقیه گفتند عمل کنید.

و نکته پایانی اینکه لزوما جدیدترین انیمیشن بهترین انیمیشن نیست چون بعضی از خانواده ها صرفا انیمیشن های جدید را جستجو می کنند اما بهتر است بدانید اتفاقا انیمیشن های به روزتر را خیلی با فیلتر دقیقتری باید بازبینی و بررسی کنید وقتی در اخبار می شنویم که مثلا کمپانی انیمیشن سازی بزرگی مثل دیزنی رسما اعلام می کند از این به بعد 50 درصد انیمیشن هایش با موضوع همجنس بازی خواهد بود. پس تاریخ ساخت آخرین چیزی است که اهمیت دارد.

بعد از دیدن انیمیشن ها به صورت خانوادگی با هم به بحث و گفتگو مشغول شوید و ببینید فرزندتان از انیمیشن چه برداشتی داشته؟ چه قسمت هایی برایش جذاب بوده؟ چه چیزهایی احیانا باعث ترس استرسش شده؟ این گفتگوها برای شما خیلی راهگشا خواهد بود به خصوص در انتخاب کارتون مناسب سن و جنسیت کودکتان و شناختن علاقه مندی ها و جهت دهی به ارزش های او طبق ارزشهای خانواده.