نخستین برخورد هر شخصی با فضای مجازی و کلاسهای آنلاین از نوع فیزیکی است. کودکی که به صفحه موبایل خیره میشود، دانش آموزی که ساعتها به صفحات لپ تاپ یا تبلت نگاه میکند و یا برای عدم تداخل صداهای داخل منزل و فضای کلاس آنلاین از هدفون بروی گوشش استفاده می کند، همگی در حال مواجهه فیزیکی با فضای مجازی هستند. در این مقاله می خواهیم اثرات و عواقب استفاده ی غیراصولی از ابزار و تجهیزات فضای مجازی و کلاسهای آنلاین را بشناسیم و مراقبتها را بررسی کنیم.

مراقبت از گوش ها

از جمله ابزارهایی که برخی دانش آموزان در کلاس های مجازی از آن استفاده می کنند هدفون می باشد. هرچند از مزیت های هدفون ، جدا کردن فرد از محیط اطراف و ایجاد یک فضای شخصی ذهنی می باشد اما باید به این نکته توجه داشته باشند که صدا را درهنگام استفاده از گوشی های هدفون تا حدی بالا ببرند که به گوش هایشان آسیب وارد نشود. استفاده از این نوع گوشی ها با صدای بلند دراستفاده های مداوم ایجاد خطر می کند. حتی در خانه هم خیلی اوقات اطرافیان برای خلاص شدن از سروصداهای ناهنجار موسیقی یا بازی های دیجیتال ، بچه ها را به استفاده از هدفون وا می دارند.

قرارگیری طولانی مدت در معرض صدای زیاد ، ممکن است باعث اختلال شنوایی شود و سلامت گوش را به خطر بیاندازد. با اینکه سقف استاندارد قرارگیری در معرض سروصدا حدود 85 دسی بل است، اما در حال گوش کردن با هدفون شدت صوت ممکن است تا 120 دسی بل بالا رود.[1] نکته ی دیگر اینکه، هرچه هدفون کوچکتر ، احتمال خطر بیشتر! کاهش قدرت شنوایی، وزوز گوش و شنیدن صدای سوت نیز از دیگر عواقب استفاده ی نادرست از هدفون هستند.

هدفون مناسب استفاده کنید

هدفون با کیفیت پایین ساخت ، علاوه بر تولید صداهای نامناسب، امکان کنترل دقیق شدت صدا را هم ندارد. هدفون های با کیفیت ، علاوه بر داشتن صدای سالم ، جلوی سروصداهای محیط راهم می گیرند و نیازی نیست کاربر صدا را بیش از حد بلند کند. هدفون های کوچکی که داخل گوش قرار می گیرند، نسبت به آن هایی که بزرگتر هستند و روی سر قرار می گیرند ، فشار بیشتری به پرده گوش وارد می کنند و برای استفاده طولانی مدت توصیه نمی شوند.

هدفون ؛ وسیله ای شخصی است

استفاده مشترک از هدفون ، ممکن است میکروب ها را بین گوش افراد منتقل کند. به خصوص هدفون های تو گوشی آلودگی های احتمالی داخل گوش ها را بیشتر منتقل می کنند. هدفون را مثل مسواک یک وسیله شخصی بدانید و آن را با دیگران به اشتراک نگذارید.

صدا را تنظیم کنید

هر قدر زمان استفاده طولانی تر باشد ، صدای هدفون باید پایین تر بیاید تا میزان آسیب زنندگی آن کمتر باشد. ضرورت تنظیم صدا فقط به استفاده از هدفون محدود نمی شود و در استفاده از بلندگو در فضاهای بسته مثل اتاق هم باید رعایت شود.

مراقبت از چشم ها

چه رسانه های سنتی مثل کتاب و مجله و چه رسانه های جدید مثل رایانه ها و دستگاه های دارای صفحات لمسی ، اعصاب بینایی ما را درگیر می کنند. البته تفاوت جدی رسانه های سنتی با جدید در این است که صفحات کتاب و مجله از خودشان نوری به چشم نمی تابانند، ولی صفحه های رایانه ، تبلت و موبایل دائما در حال انتشار نور هستند. این وضعیت لزوما آسیب زننده نیست ، اما در هر حال از چشم انسان کار می کشد. هرچند که بر خلاف آنچه مشهور است ، هنوز درباره ی رابطه بین تماشای تلویزیون و ضعیف شدن چشم ها نظر علمی و قطعی وجود ندارد ، اما خیره شدن طولانی مدت به صفحه های نمایشگر ممکن است زمینه انواع اختلال بینایی مثل خستگی و خشکی چشم را ایجاد کند. همچنین، قرار گرفتن در فاصله نامناسب از نمایشگر ، فشار بیشتری به عضلات چشم وارد می کند و عارضه “پیرچشمی” که شیوع آن معمولا بعد از میان سالی بوده، با استفاده بد و بیش از حد از رایانه ، با عنوان “پیرچشمی زودرس” گریبان گیر افراد در سنین جوانی می شود.

به چشم ها استراحت بدهید

وسایل الکترونیکی برای کار بدون وقفه طراحی می شوند، اما حواستان باشد چشم های ، دانش آموزی که در کلاس آنلاین نشسته است و مشغول دیدن صفحه نمایشگر می باشد ، حتما به استراحت احتیاج دارد . در وقفه ی بین کلاس ها حتما صفحه نمایشگر را کنار بگذارد و یا از جلوی لپ تاپ بلند شود و به چشم هایش استراحت دهد. یکی از روش ها نگاه کردن به نقطه ای دور است که این کار به ماهیچه های چشم استراحت می دهد.

پلک زدن فراموش نشود

پلک زدن به طور طبیعی چشم ها را شستشو می دهد. مرکز نمایشگر بایدحدود 10 تا 20 سانتی متر پایین تر از چشم باشد. این وضعیت باعث می شود پلک ها پایین تر قرار گیرند و سطح کمتری از چشم در معرض هوا باشد. با این حال، پلک زدن اختیاری هم می تواند به استراحت چشم کمک کند.

روشنایی صفحه نمایشگر تنظیم شود

برای تنظیم روشنایی نمایشگر ، یک صفحه با زمینه ی سفید باز کنید. اگر سفیدی صفحه برای شما مثل یک منبع نور است ، روشنایی آن زیاد است و باید آن را کم کنید. در مقابل اگر صفحه کمی خاکستری به نظر می رسد ، روشنایی را زیاد کنید.

نور اتاق را تنظیم کنید

نمایشگر را جایی قرار دهید که نور مستقیم پنجره یا لامپ بالای سر دانش آموز را بازتاب ندهد. همچنین، اگر نور محیط با نمایشگر همسان نباشد ، چشم برای سازگار شدن با محیط به خود فشار می آورد. پس هرگز در هیچ شرایطی در محیط تاریک به صفحه ی نمایشگر نگاه نکنید.

نتیجه گیری:

در راستای مراقبتهای فیزیکی در استفاده از تجهیزات و کلاس های آنلاین سعی کنید دانش آموزان حتی الامکان به استفاده از هدفون عادت نکنند. استفاده از بلندگو ، در حد متعادل علاوه بر ایجاد امکان نظارت غیرمستقیم والدین بر محتوا، امکان بروز آسیب های استفاده از هدفون را بطور طبیعی محدود می کند. پس در خانه اصل را بر استفاده از بلندگو بگذارید، مگر آنکه ضرورتی مانع از آن بشود. همچنین برای مراقبت از چشم ها در بین کلاس ها به آنها استراحت بدهیم، پلک زدن و تنظیم روشنایی صفحه نمایشگر و نور اتاق به سلامت بیشتر چشم ها هنگام استفاده از رسانه ها بطور کلی و هنگام حضور دانش آموزان در کلاس های آنلاین کمک می کند.

منابع:

• ماهنامه آموزشی ، تحلیلی و اطلاع رسانی برای معلمان ، دانشجو معلمان و کارشناسان وزارت آموزش و پرورش ، دوره سی و ششم ، مهر 1399، شماره پی در پی 289
• تربیت فناورانه، خود مراقبتی رسانه ای، حسین غفاری
• Azsarnevesht.ir

[1] . خودمراقبتی رسانه ای، حسین غفاری، 2