در طراحی مهدکودک ، توجه به فضای کارکنان و تفکیک فضای استراحت ، کاری، بهداشتی و جلوگیری از تداخل این فضاها با فضای کودکان حائز اهمیت است. تجهیزات مهد کودک برای دو گروه سنی متفاوت 2 الی 4 سال و 4 الی 6 سال باید طراحی شده باشند. در مهدکودکهای استاندارد و ایمن فضای محیط بازی این دو گروه سنی نیز معمولا متمایز از یکدیگر است . به منظور جلوگیری از اغتشاش ، بچه های کوچک نباید از تجهیزات بچه های بزرگتر استفاده کنند، زیرا ممکن است به آسیب دیدگی آنها منجر شود. محیط مهد کودک باید دارای شرایط و ویژگیهای خاص برای حضور کودکان باشد. رعایت موازین بهداشتی که از سوی سازمان بهزیستی و وزارت بهداشت و آموزش پزشکی ارائه شده نیز یکی دیگر از خصوصیات یک مهد ایمن میباشد.

امروزه مهدکودک نهادی است که برخی کودکان پس از خانواده به عنوان اولین نهاد اجتماعی تجربه میکنند. همانطور که میدانیم تقریبا هفتاد درصد شخصیت کودک تا سن 6 سالگی شکل میگیرد ، بنابراین بدیهی است که چه نقش مهمی برعهده ی مهدهای کودک است. مهد کودک باید محیط امن جسمی ، عاطفی و روانی و درعین حال مکانی برای پرورش جسم سالم و استعدادهای بالقوه کودک باشد.[1]

نتایج:

در حال حاضر که بخاطر شرایط زندگی افراد توجه خانواده ها به مهدکودک بیشتر شده و تعداد کودکانی که از فضای مهد استفاده میکنند نسبت به گذشته رشد قابل توجهی یافته است و کودکان زمان بیشتری را دور از خانه و والدین سپری میکنند، خوب است به شرایط لازم برای مهدکودک ایمن توجه ویژه ای معطوف شود.

در ابتدا محیط مهدکودک از نظر فیزیکی باید دارای شرایط و ویژگیهای خاص برای حضور کودکان باشد.

رعایت موازین بهداشتی که از سوی سازمان بهزیستی و وزارت بهداشت و آموزش پزشکی ارائه شده است میتواند به تحقق این امرجامه عمل بپوشاند.

تمامی راههای تهدید جسمانی باید در محیط مهدکودک در شرایط حداقل باشند. دیوارها و لبه های تیز ، پلکان، وسایل بازی، لوازم کمک آموزشی ، سرویس های بهداشتی و ظروف مورد استفاده باید به گونه ای ایمن سازی و انتخاب شده باشند که کمترین میزان خطرآفرینی را برای کودکان به همراه داشته باشند.

پاکسازی محیط و دفع صحیح زباله ها نیز نقش بسیار مهمی در تامین سلامت کودکان دارد.

مراقبان کودک نیز باید از شرایط مطلوب جسمی و روانی برخوردار باشندتا بتوانند نقش خود را در این چرخه آموزشی و پرورشی به طور صحیح ایفا کنند.

اجزای سازنده یک مهدکودک با کیفیت عالی

علاوه بر ضوابط شورای عالی شهرسازی و معماری، سازمان بهزیستی نیز ضوابطی را برای ساختمان مهدکودک ایمن لحاظ کرده . به عنوان مثال : ساختمان مهدکودک حتی المقدور یک طبقه باشد. در غیر این صورت طبقه دوم به نگهداری شیرخواران و اطفال نوپا اختصاص یابد.

ساختمانهای مهدکودک در مناطق شهری باید در مناطقی باشد که سرعت خودروها در آن نقاط حداکثر سی کیلومتر باشد. ساختمان از شریانهای اصلی تاسیسات شهری ، برق فشارقوی، مترو و مراکز آلوده کننده دور باشد. در مسیرهای اطراف ساختمان مهدکودک تفکیک مسیر پیاده رو از سواره رو انجام شده باشد. ورودی مهدکودک نباید مجاور خیابان باشد. همچنین محدوده امنیتی برای کنترل عبور و مرور کودکان وجود داشته باشد.

به غیر از نکات قابل ملاحظه در مکان ساختمان مهدکودک ایمن، ضوابط دیگری نیز باید در خود ساختمان رعایت شده باشد. به عنوان مثال ، مسیر حرکت کودک از خارج از ساختمان تا داخل ساختمان نباید اختلاف سطح داشته باشد. از اشیاء تیز و برنده در محوطه سازی و فضاسازی مهدکودک استفاده نشده باشد. سطل های زباله بزرگ از دسترس کودکان دور باشد و طراحی فضای باز به شکلی باشد که در والدین احساس نگرانی ایجاد نکند. عناصر محیط به شکلی طراحی شده باشند که احتمال بالارفتن کودک از او سلب شده باشد.[2]

تفکیک بودن فضاهای استراحت ، کاری و بهداشتی کارکنان و جلوگیری از تداخل این فضاها با فضای کودکان حائز اهمیت است.

سطح زمین بازی

سطح زمین بازی یکی از مهمترین عوامل کاهش دهنده میزان جراحت هنگام افتادن از وسایل بازی و از شرایط مهد ایمن است. سطح زیر وسایل بازی باید به اندازه کافی نرم و حجیم باشد تا هنگام سقوط بچه ها مانع آسیب دیدگی شود. سیمان، آسفالت و سنگفرش غیرایمن و غیرقابل قبول هستند. چمن ، خاک و خاک فشرده نیز نامناسب هستند، زیرا آب و هوا و نوع پوشش بچه ها باعث کم شدن قابلیت این مواد در محافظت از بچه ها میشوند. سطح بازی باید عاری از آب و نخاله های مختلف نظیر صخره، شاخه و ریشه درختان باشد تا باعث زمین خوردن بچه ها نشود. همچنین این سطح بایدفاقد موادی نظیر چوب شکسته و آهن زنگ زده باشد.[3]

طراحی فضا

تجهیزات مهدکودک برای دو گروه سنی متفاوت باید طراحی شده باشند:

گروه دو تا چهار سال و

چهار تا شش سال.

در مهدکودکهای استاندارد و ایمن فضای محیط بازی این دو

گروه سنی کاملا متمایز از یکدیگر است . به منظور جلوگیری از اغتشاش، بچه های کوچک نباید از تجهیزات بچه های بزرگتر استفاده کنند، زیرا ممکن است به آسیب دیدگی آنها منجر شود. علاوه بر این بچه های بزرگتر نیز نباید از وسایل بچه های کوچکتر استفاده کنند، زیرا وسایل کوچک و فضای اختصاص یافته به آنها ممکن است برای بزرگترها دردسر ایجاد کند.

حفاظ و نرده های ایمنی باید برای وسایلی که در ارتفاع قرار دارند مانند سکو نصب شود.

نگهداری و مراقبت

هیچ وسیله ای نباید شکسته یا خراب باشد، وسایل فلزی نباید زنگار داشته باشند. وسایل چوبی نباید ترک داشته باشند یا تراشه ریز داشته باشند. تجهیزات مهدکودک ایمن باید از مواد با دوام ساخته شده باشند که ازهم جدا نشوندو در اثر تغییرات آب و هوا خراب نشوند، بخش هایی مانند قسمت های سفت ، قسمت های قلاب مانند، پیچ ها یا لبه های تیز را کنترل کنید و مراقب باشید تا لباس بچه ها گیر نکند.

نتیجه گیری:

بازی بخشی از پیشرفت فیزیکی ، اجتماعی، ذهنی و عاطفی کودک را تشکیل میدهد. اگر در مهدکودک ها و پارکها ایمنی لحاظ شود، میتوان مطمئن بود که بازی نقش موثری در شکل گیری شخصیت بچه ها خواهد داشت. محوطه بازی کودکان باید پاکیزه باشد و در طراحی آن ایمنی کودک در نظر گرفته شده باشد. مهمترین فاکتورهای ارزیابی ایمنی در مهدکودکها ، سطح فضای بازی ، طراحی وسایل و مراقبت و نگهداری از وسایل است. زیرا همه ساله تعداد قابل توجهی از کودکان در اثر استفاده نامتناسب از وسایل بازی ، راهی بیمارستان میشوند، بسیاری از این جراحت ها با نظارت صحیح قابل پیشگیری هستند.

با کنترل وسایل بازی قبل از استفاده از آن ها توسط والدین و آموزش چند نکته ساده پارک ها ، مهدکودک ها و آمادگی ها مکان هایی شاد و مفرح برای بچه ها خواهند بود. علاوه بر این، آموزش نحوه استفاده صحیح از وسایل بازی به بچه ها بسیار مهم است و مانع بروز حوادث ناگوار میشود.

منابع :

1. اسمعیلی و همکاران، بررسی اپیدمیولوژی حوادث در کودکان مراجعه کننده به بیمارستان طالقانی شهر کرمانشاه
2. باقری، مینا، کودکستان و مهدکودک
3. تقی زاده، پروین. جلالوندی،فرشته. احمدی، مهناز. کرمی، شهین. ایمنی در مهدکودک، برگزیده مجموعه مقالات دومین همایش جامعه ایمن شهر تهران
4. http://www.magiran.com
5. http://www.daneshjoo.ir
6. http://www.waeped
7. http://www.abnabat_preschool.ir
8. www.kashanbasirat.com
9. www.sid.ir

[1] .http://www.abnabat_preschool.ir

[2] . http://wwww.waeped

[3] . http://wwww.magiran.com